Wełna mineralna skalna i szklana są z pozoru identyczne. Obie stanowią dobrą izolację termiczną, akustyczną i przeciwogniową. Mają jednak cechy, które je różnią.
Wełna mineralna skalna
Surowcem używanym do jej produkcji jest bazalt, gabro, dolomit lub kruszywo wapienne, a także materiał pochodzący z recyklingu – brykiety mineralne. Zostają one roztopione w wulkanicznej temperaturze i rozwłóknione. Włókna zlepia się później specjalną żywicą i formuje konkretne produkty – płyty, maty, otuliny – lub wytwarza luźne strzępki wełniane zwane granulatem. W płytach i matach włókna mają przeważnie układ rozproszony. Tylko w wełnie lamelowej są ukierunkowane prostopadle do powierzchni płyt. Płyty bywają ponadto łączone fabrycznie z papą podkładową lub laminowane welonem szklanym.
Wełna mineralna szklana
Powstaje w podobny sposób jak wełna skalna, z tym że robi się ją z piasku kwarcowego i stłuczki szklanej pochodzącej z recyklingu. Wytwarza się z niej płyty i maty. W płytach i matach układ włókien jest ukierunkowany bardziej równolegle do ich powierzchni, a to wymaga użycia do produkcji większej ilości substancji zlepiającej ale poprawia wiele innych parametrów, jak np. współczynnik przewodzenia ciepła.
Podobieństwa i różnice wełny mineralnej skalnej i szklanej
Przyjrzyjmy się parametrom i właściwościom obu produktów:
- izolacyjność cieplna – obie wełny różnią się pod tym względem. Podobny współczynnik przewodzenia stwierdzimy, porównując produkty o różnej gęstości. Dla przykładu współczynnik λ na poziomie 0,039 W/(m·K) ma wełna szklana o gęstości 13 kg/m3 i wełna skalna o gęstości 35 kg/m3. Jak dotąd liderem izolacyjności cieplnej jest wełna szklana. W sprzedaży są wykonane z niej produkty, których współczynnik przewodzenia ciepła λ jest wyjątkowo niski i osiąga 0,03 W/(m·K). Najlepiej izolująca termicznie wełna mineralna skalna ma współczynnik λ wynoszący 0,034 W/(m·K);
- izolacyjność akustyczna – oba rodzaje wełny charakteryzują się bardzo dużą chłonnością akustyczną, małą sztywnością dynamiczną oraz skutecznym tłumieniem wewnętrznej energii akustycznej. Plasują się więc w ścisłej czołówce materiałów polecanych do wykonywania izolacji akustycznych w różnych typach budynków; niemniej porównując produkty o tej samej gęstości wełny mineralne szklane uzyskują lepsze parametry pochłaniania dźwięku niż wełny mineralne skalne.
- odporność na ogień – trochę lepszą odporność na ogień wykazuje wełna mineralna skalna. Produkowane są z niej wyroby, którym niestraszna będzie temperatura dochodząca nawet do 1000°C. Tak wysoka temperatura powstaje po półtorej godzinie do dwóch godzin nieustającego pożaru. Wełna szklana wytrzymuje temperaturę do 600-700°C. Trzeba tu koniecznie dodać, że powyższe dane dotyczą samych włókien. Spoiwo, które je łączy (obydwa rodzaje wełen), wytrzymuje temperaturę do 250°C. Im więcej spoiwa, tym wełna ma mniejszą odporność na wysoką temperaturę. Z wełny skalnej wytwarza się płyty do izolacji elementów, które bardzo się nagrzewają. Wykorzystywane są one głównie w przemyśle i budownictwie przemysłowym, ale również w budownictwie jednorodzinnym – na przykład do izolowania kominków. Z wełny szklanej produkuje się tak specjalistyczne materiały, ale w Polsce są o wiele rzadziej spotykane;
- nasiąkliwość – oba wyroby mają nasiąkliwość na podobnym poziomie – zarówno włókna skalne, jak i szklane są zlepiane substancjami zapewniającymi im hydrofobowość. Nasiąkliwość wodą przy krótkotrwałym zanurzeniu wynosi (w zależności od konkretnego wyrobu) od 0,65 do 1 kg/m2. Przy długotrwałym zanurzeniu – 1-3 kg/m2; wytrzymałość na ściskanie – z wełny skalnej daje się robić płyty o dużej gęstości, a więc również o dużej wytrzymałości na ściskanie. Wełna szklana nie ma aż takiej gęstości i dlatego nie poleca się jej izolacji w miejscach, w których byłaby poddawana dużym obciążeniom i konieczna była by najwyższa wytrzymałość na ściskanie, ale np. w izolacji akustycznej podłóg wełny mineralne szklane uzyskują lepsze parametry akustyczne niż wełny mineralne skalne przy jednoczesnym podobnym możliwym obciążeniu produktów. paroprzepuszczalność – jeśli porównać obie wełny o zbliżonej gęstości, okaże się, że mają identyczną paroprzepuszczalność. Ich współczynnik oporu dyfuzyjnego μ wynosi 1,3-1,4;
- sprężystość – wełna szklana może być komprymowana, czyli kompresowana do mniejszej objętości. W trakcie transportu zajmuje więc mało miejsca. Dopiero po rozcięciu paczki następuje rozprężenie i wełna wraca do pierwotnej grubości. W podobnym opakowaniu zmieści się więc trzy razy więcej wełny szklanej niż skalnej. Również może być komprymowana, ale w mniejszym stopniu niż wełna szklana; właściwości użytkowe – wełna szklana jest lżejsza i mniej pyli niż skalna. Dzięki większej elastyczności włókien lepiej dostosowuje się do nierówności podłoża. Wełna skalna jest sztywniejsza i ma mniejsze tendencje do rozwarstwiania się.
Zastosowania wełny mineralnej skalnej i szklanej
Zarówno wełna mineralna skalna i szklana pod względem wszechstronności są nie do pokonania. Można z nich wykonywać wszelkie izolacje cieplne, w tym o znacznej odporności na obciążenia i odkształcenia. Odpowiednie płyty i maty z wełny mineralnej nadają się więc do izolowania ścian w metodzie BSO, do ocieplania poddaszy, stropów, stropodachów niewentylowanych, fundamentów i podłóg na gruncie. Wełna szklana może być wykorzystywana wszędzie tam, gdzie nie będą na nią działać duże obciążenia. Świetnie sprawdza się jako wypełnienie izolacyjne w ścianach trójwarstwowych lub konstrukcjach szkieletowych albo belkowych.
